Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Տեքստի նախադասությունների մեջ տեղադրի՛ր հարցերին համապատասխան նախադասություններր։

Մոտավորապես վաթսունհինգ միլիոն տարի առաջ մեր մոլորակի կենդանիները զանգվածաբար ոչնչացել են, (ի՞նչ պատճառով) կենդանիները չեն կարողացել սնունդ և ապաստան գտնել: Գիտնականների մի խումբ կարծիք է հայտնել, (ինչպիսի՞)կենդանիները հարվածից կամ ցնցումից չեն ոչնչացել: Ուղղակի աղետից հետո փոշու այնքան հոծ շերտ է պատել Երկիրը, (ինչքա՞ն) Արեգակի ճառագայթները չեն կարողացել հասնել նրան:  Դրանից և՛ջերմությունն է զգալիորեն նվազել, և´ խավար է եղել, (ինչքա՞ն)Մեր Երկրին ինչ-որ Աստղակերպ կամ փոքր մոլորակ է ընդհարվել: Այդ ժամանակաշրջանի շատ կենդանիներ, ո՞ր, չեն կարողացել հարմարվել պայմաններին և ոչնչացել են: Դրանց թվում են նաև դինոզավրերը:

Մեր Երկրին ինչ-որ Աստղակերպ կամ փոքր մոլորակ է ընդհարվել: Կենդանիները հարվածից կամ ցնցումից չեն ոչնչացել: Արեգակի ճառագայթները չեն կարողացել հասնել նրան: Կենդանիները չեն կարողացել սնունդ և ապաստան գտնել: Դրանց թվում են նաև դինոզավրերը:

2. Փորձի՛ր այս բառերի կազմությունն ու նշանակությունը բացատրել:

ա) Այգեբաց, այգաբաց:

այգեբաց-Խաղողի վազերը բացելը՝ հողից ազատելը:

այգաբաց-Որևէ երևույթի՝ իրադարձության՝ դարաշրջանի սկիզբ

բ) Հայելի, հայացք, ծովահայաց: (գրաբ. հայել – նայել)

Հայելի-Ողորկ՝ հղկած մակերևույթ, որ ցոլացնում Է իր դիմացը գտնվող առարկայի պատկերը, մասնավորապես՝ հատուկ ձևով պատրաստած ապակի՝ իր անդրադարձումը տեսնելու, պատերը զարդարելու ևն համար

հայացք-Հայելը, աչքերը մի բանի վրա ուղղելը, նայելը

ծովահայաց-Դեպի ծովը նայող, ծովի կողմն ուղղված:

գ) Ակնթարթ, ակնդետ, ակնոց:

Ակնթարթ-Աչքի կոպերը թարթելը

ակնդետ-Աչքերը մի կողմ դարձրած դիտելով

ակնոց-Աչքերին դրվող զույգ ապակիներով սարած՝ տեսողությունն ուժեղացնելու կամ աչքերը փոշուց՝ արևից ևն պաշտպանելու համար

դ) Քինախնդիր, վրեժխնդիր, մանրախնդիր (գրաբ. խնդրել –փնտրել):

Քինախնդիր-Քենը՝ վրեժը հանելու ձգտող, վրեժխնդիր

վրեժխնդիր- Վրեժը լուծելու հետամուտ, վրեժի զգացումով տոգորված

մանրախնդիր-Մանրուքների ետևից ընկնող, բծախնդիր, չնչին բաների կարևորություն տվող

Առաջադրանքներ

1. Դուրս գրի՛ր մանուշակին նկարագրող նախադասությունները:

Անծայր սառցե անապատում հայտնվել էր մի փոքրիկ, մանուշակագույն արարած, որն իր շուրջը տարածում էր տարօրինակ բուրմունք:

Նրանք հիանում էին արտասովոր ծաղիկով, զարմանքով դիտում նրա բարալիկ դողդոջուն ցողունը եւ շնչում նրա նուրբ, անուշ բուրմունքը:

2. Ո՞ր տողերում է արտահայտված հեքիաթի ասելիքը /գաղափարը/:

Դե ահա, ես մեռնում եմ: Բայց նշանակություն չունի. Կարևորն այն է, որ որևէ մեկը սկսի պայքարը… Մի գեղեցիկ օր այստեղ միլիոնավոր մանուշակներ կծաղկեն: Սառույցները կհալվեն , և կհայտնվեն կղզիներ, տներ և մարգագետինով վազվզող երեխաներ…:

3. Ինքդ ձևակերպիր հեքիաթի ասելիքը:

Ասելիքը այն է,որ չպետք է հանձնվել և պետք է պայքարել գեղեցիկ կյանք ստեղծելու համար

4.Տրված նախատդաությանների ստորոգյալները համաձայնեցրու ենթակաների հետ:

Օրինակ՝

Ինձ մոտ նոր դասագրքեր կա: – Ինձ մոտ նոր դասագրքեր կան:

Գարնանը օրերը երկարում է-Գարնանը օրերը երկարում են

Նրա մազերը սև է-Նրա մազերը սև են

Քո երգերն ամբողջ քաղաքում երգվում է-Քո երգերն ամբողջ քաղաքում երգվում են

Կատվի աչքերը ճրագի պես վառվում էր-Կատվի աչքերը ճրագի պես վառվում էին

Ուրախ էր անցնում նրա օրերը-Ուրախ են անցնում նրա օրերը:

Ցրտերն ընկավ-Ցրտերն ընկնում են

Ջրերը կտրվեց-Ջրերը կտրվում են

Քաղաքում ինչ-որ լուրեր է պտտվում-Քաղաքում ինչ-որ լուրեր են պտտվում:

Այնպես փախան, որ հետքերն էլ չի երևում-Այնպես փախան, որ հետքերն էլ չեն երևում

5. Պարզ համառոտ նախադասություններն ընդարձակի՛ր:

Ընկերդ վախենո՞ւմ է:

Հիշեցնե՞մ:

Պիտի համոզե՞մ:

Ծառը ծադկե՜լ է:

Որդիս պիտի կարողանա:

Հիշի՛ր:

Վստահի՛ր:

Բերե՛ք:

Աշխատանք դասարանում

Աշխատանք դասարանում

1.Երեք նախադասությամբ ներկայացված միտքն արտահայտի՛ր տասը նախադասությամբ:

Խելամիտ զովազդի շնորհիվ` «Ֆուձի» հյուրանոցը Ֆուձիյամա լեռան 3776 մետրանոց գագաթի շրջակայքի բազմաթիվ հյուրանոցներից ամենահաջողակն է: Գովազդը հետևյալն է. «Եթե Ձեր համարի պատուհանից Ֆուձիյաման դիտելուն վատ եղանակը խանգարի, հյուրանոցը Ձեր վճարած վարձը կվերադարձնի»: Իսկ տեսանելիությունը տասնյոթ տարվա ընթացքում ընդամենը տասնհինգ օր է վատ եղել:

«Ֆուձի» հյուրանոցը  Ֆուձիյամա լեռան վրա է։ Լեռն 3776 մետր Է։   Այն ազմաթիվ հյուրանոցներից ամենահաջողակն է: Հյուրանոցը շատ հետաքրքիր գովազդ է պատրաստել։ «Եթե մեր համարի պատուհանից Ֆուձիյաման դիտելուն վատ եղանակը խանգարի։ Հյուրանոցը Ձեր վճարած վարձը կվերադարձնի։ Բոլորը շատ գոհ են եղել։ Շտապեք այստեղ։ Եվ դուք կունենաք շատ վառ տպավորուություններ»: Իսկ տեսանելիությունը տասնյոթ տարվա ընթացքում ընդամենը տասնհինգ օր է վատ եղել:

2. Բարդ նախադասությունը պարզ նախադասություններով արտահայտի՛ր։

Հարավային Աֆրիկայում կա մի բույս։ Նա հիմնականում թիթեռներով է սնվում:

Անգլիայում մեծ ճանաչում ունի խոլորձ (օրխիդեա) ծաղիկը։ Նա ունի չորս հազար տեսակ:

Առավել արժեքավոր է մի տեսակը։ Նրա հոտը շարունակ փոխվում է:

Մոնղոլիայի երկարակյացների մեջ չկա ոչ մի տղամարդ:։ Նրա միջին տարիքը գերազանցում է հարյուրը,

 Ո՞ր տարիքից են երեխաները սկսում հեքիաթ սիրել:

Այս հարցն ունի գիտական պատասխան։

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը) 

1. Նախադասությունները տարբեր ձևերով կետադրիր այնպե՛ս, որ իմաստը փոխվի։

Նա թագավորին նամակ էր գրել միայն իր որդու` Եգորի մասին:

Նա թագավորին նամակ էր գրել միայն իր որդու, Եգորի մասին:

Վաղուց չէր տեսել ընկերոջը` Վահագնին:

Վաղուց չէր տեսել ընկերոջը, Վահագնին:

Նուբարենց տունը համարյա ամեն օր լի էր հյուրերով` Զավենի ընկերներով:

Նուբարենց տունը համարյա ամեն օր լի էր հյուրերով, Զավենի ընկերներով:

Իշխանը կանչեց բերդապետին` Վահրամին մի անգամ ևս, զգուշացնելու գիշերային արկածի մասին:

Իշխանը կանչեց բերդապետին, Վահրամին մի անգամ ևս, զգուշացնելու գիշերային արկածի մասին:

2. Տեքստը կարդա՛ և առաջադրանքները կատարի՛ր։

Գողը գիշերով մի հարուստի տուն էր թալանել, իր ավարն առել, գնում էր։Նրա դեմ դուրս եկավ պահակը։ Նա գողին հարցրեց թե պարկում ի՛նչ կա և ո՛ւր է տանում։ Գողը հանգիստ բացատրեց, թե տան տերը մեռել է և մեռնելուց անմիջապես առաջ իրեն պատվիրել է որոշ իրեր տանել եղբոր տուն։ Այդ բացատրությունը պահակին կասկածելի թվաց։ Նա հարցրեց, թե ինչո՛ւ այդ դեպքում տնից ոցբ ու՝ կացչի լսվում։ Բայց գողը դրա պատասխանն էլ ուներ։ Ասաց՝ թող պահակը հանգիստ սպասի՛ր մինչև առավոտ, առավոտյան անպայման կլսես, թե տնեցիները ինչպե՛ս են ողբում ու լալիս։ Միամիտ պահակը պատասխանի երկիմաստությունը չզգաց և բաց թողեց գողին։ Առավոտյան նա լսեց, թե մեծատունն ու կինը ինչպես են ողբում ու անիծում, ամեն ինչ հասկացավ, բայց էլ ի՞նչ աներ։

Առաջադրանքներ․

Ա) գրի՛ր ո՞րն է այս տեքստի ասելիքը,

Տեքստի ասելիքը այն է, որ չի կարելի վստահ լինել բելերին որովհետև շատ մարդիք գեղ են լինում։

Բ) հերոսներին նկարագրի՛ր և բնութագրիր ( չորս-հինգ գործող անձ թող լինի)

Գող-խորամանկ

պահակ-միամիտ

Գ) գործողության վայրը նկրագրի՛ր

Մեծ հարուստի տուն էր։

Դ) բացատրի՛ր՝ ինչպե՛ս են հասկանում այս նախադասությունը ՝
ա/ գողը,

     բ/  պահակը․

«հանգիստ սպասի՛ր մինչև առավոտ, առավոտյան անպայման կլսես, թե տնեցիները ինչպե՛ս են ողբում ու լալիս։»

ա/ գողը-հանգիստ սպասի՛ր մինչև առավոտ, առավոտյան անպայման կլսես, թե տնեցիները ինչպե՛ս են ողբում ու լալիս, որ տեսնեն կորուստտ

բ/  պահակը- «հանգիստ սպասի՛ր մինչև առավոտ, առավոտյան անպայման կլսես, թե տնեցիները ինչպե՛ս են ողբում ու լալիս, որ մահացել է։

Ե) Վերանգրի՛ր ։

Միամիտ պահակը

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Տեքստըերեք նախադասությամբ փոխադրի՛ր

ա) առաջին և երկրորդ, չորրորդ և հինգերորդ նախադասությունները մեկական նախադասություն դարձնելով,

բ) երկու նախադասություն հանելով:

Գայլն անցնում էր մի վրանի մոտով: Նա տեսավ, որ այնտեղ հովիվները գառան միս են ուտում: Այդ փաստն անարդարացի թվաց ու շատ նեղացրեց գայլին: Նա մոտեցավ հովիվներին ու բողոքեց: Ասաց.

-Ի՞նչ հարայ-հրոց կբարձրացնեիք, եթե ձեր արածն անեի՛:

ա) Գայլն անցնում էր մի վրանի մոտով, տեսավ, որ այնտեղ հովիվները գառան միս էին ուտում, նա մոտեցավ հովիվներին ու բողոքեց՝ ինչ հարայ-հրոց կբարձրացնեիք, եթե ձեր արածն անեի՛:

բ)Գայլն անցնում էր մի վրանի մոտով, տեսավ, որ այնտեղ հովիվները գառան միս էին ուտում, նա մոտեցավ հովիվներին ու բողոքեց։

2. Նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերությունը գտի՛ր. ի՞նչն է այդ տարբերության պատճառը:

Ա. Սուրենին` ակումբի նախագահին, կհամոզենք-ակումբի նախագահ

Բ. Սուրենին, ակումբի նախագահին կհամոզենք։

Ա. Սիմինդրի խիտ արտից դուրս եկավ մի ջահել կին` եղեգի պես ճոճելով բարակ իրանը-մարմինը եղեգի պես
Բ. Սիմինդրի խիտ արտից դուրս եկավ մի ջահել կին` եղեգի պես, ճոճելով բարակ իրանը-կինը եղեգի պես

Առաջադրանքներ

  1.Տարրական դպրոցի առաջին դասարանում նա ստեղծեց տանձերին խուտուտ տվող մեքենա, սառույց տապակելու խեցաման , կշեռք՝ ամպերը կշռելու համար, հեռախոս, որով հնարավոր էր խոսել քարերի հետ, երաժշտական մուրճ, որը մեխ խփելիս քաղցրահնչյուն ելևէջներ էր արձակում և այլն: Այս հայտանգործությունները ինչով կարող էին օգնել մոլորակի բնակիչներին, ի՞նչ օգուտ կտային:

 Տարրական դպրոցի առաջին դասարանում նս ստեղծեց տանձերին խուտուտ տվող մեքենա-տանձերը հեշտ քաղելու համար

 սառույց տապակելու խեցաման-կոգնի մանրացնել սառույցը

 կշեռք՝ ամպերը կշռելու համար-կագնի իմանալ թե ինչպես կփախվի եղանակը

հեռախոս, որով հնարավոր էր խոսել քարերի հետ-կոգնի ավելիլավ շինել շինությունները

 երաժշտական մուրճ, որը մեխ խփելիս քաղցրահնչյուն ելևէջներ էր արձակում և այլն-կադնի մարդկանց ճաշակով դառնալ

2. Հորինիրպատմություն,,Ստի մոլորակը,, վերնագրով:

1 000 000-տարի հետո կստեղծվի մի մոլորակ ,,Ստի մոլորակը,,։ Այնտեղ բալորը սուտ են խոսում։ Բոլոր գիտնականները ստեղծում են գործիքներ շատ տարբեր՝ օրինակ սանր որի ոգնությանբ մազերը խառնվում են և այդպի շատ սուտ հայտնագործություններ կան։ Դա արվում է խաղաղության և համերաշխության  համար։ Որ մարդիք երջանիկ լինեն։ Բայց միյայն մեկ սարք կա որը կարող է մարդկանց ճիշտ ասել դա ճշտի մեքենան է, որը նվեր են տվել Ճշմարտության մոլորակից։

Ամպրոպն անցավ

Հսկայի մազերը

Առաջադրանքներ

1. Առանձնացրո՛ւ անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։

պանդոկ-Ճանապարհի վրա գտնվող իջևան, որտեղ ճանապարհորդները կարող են օթևանել և կերակրվել

նենգ -Չար՝ խարդախ բնավորություն ունեցող:

2. Ո՞ր հեքիաթին կամ ստեղծագործության ես նմանեցնում։

Ես նմանացնում եմ խելոքն ու հիմարը հեքաթին։

3. Ի՞նչ միտք , գաղափար կարող է արտահայտել այս հեքիաթը։

Այս հեքիաթի միտք այն է, որ երբեք չի կարելի մարդկանց շահագործել։

Մարդուն ըստ իր արարքի են ճանաչում

Կար մի աղջիկ անունը Նարե։ Նա ապրում էր շատ աղքատ ընտանիքում։ Աղքատության պատճառով նա հագնվում էր հին և մաշած զգեստներ։ Նարեն ընկերներ չուեր և բոլորը նրան նեղում էին իր հագուստի պատճառով։ Մի գեղեցիկ առավոտ էր, բոլորը շտապում էին դպրոց։ Նարեն դպրոցի ճանապարհին հանդիպեց իր դասընկերուհուն։ Նա այն աղջիկն էր, ով ամենաշատն էր նեղում և անհանգստացնում  Նարեին։ Աղջկա անունը Կարինե էր։ Հանկարծ Նարեն տեսավ, որ դեպի աղջկա կողմը մեծ արագությամբ շարժվում է մեքենա։ Նարեն հասկացավ, որ մեքենան չի հասցնի արգելակել։ Նա արագ վազեց դեպի աղջիկը և հրեց նրան՝ փրկելով կյանքը։ Կարինեն և նրան ըտանիքը շնորհակալություն հայտնեցին Նարեին և   որպես շնորհակալություն շատ օգնեցին աղքատ ընտանիքին։ Հաջորդ օրը Նարեն և Կարինեն իրար հետ գնացին դպրոց։ Ոչ ոք չգիտեր թե ինչ է կատարվել և այդ պատճառով զարմացել էին նրանց իրար հետ տասնելուց։ Բոլորը հարցնում և ասում էին՝

-Ինչու ե՞ս նրա հետ։ նա շատ աղքատ է, իսկ մենք ընկերություն ենք անում միայն հարուստների հետ։

Կարինեն պատասխանեց-Մարդուն ըստ իր արարքի են ճանաչում ոչ թե տեսքի։

Միդիաս թագավորին

Առաջադրանքներ

1․Բացատրի՛ր մգեցրած բառերը։

շվայտ- Շատ ծախսող

քարշակ-բեռնտար մեքենա

կուռ-շատ ամուր, պինդ

2․Բնութագրի՛ր Միդիաս թագավորին։

Միդիաս թագավորը շատ ժլատ էր, շվայտ և մենակ իր մասին էր մտածում։

3․Ի՞նչ խորհուրդ կտաս Միդիաս թագավորին։

Ես կասեի Միդիաս թագավորին, որ այդպիսի բան չանի, որովհետև  նա երկար չէր մտածել։